Drukuj

Stanisław Staszic - urodził się 6 XI 1755 r. w Pile. Jego rodzicami byli Katarzyna z domu Mędlicka i Wawrzyniec, burmistrz Piły. Swoją edukację rozpoczął w szkole parafialnej w Pile, potem uczył się w szkole średniej w Poznaniu. Następnie kontynuował naukę w seminarium duchowym w Poznaniu, które ukończył przyjmując święcenia kapłańskie na przełomie 1778 i 1779 r. W II poł. 1779 r. wyruszył na studia do College Royal w Paryżu. Podjął tam studia przyrodnicze. Po zakończeniu studiów odbył podróż naukową w Alpy i Apeniny. W 1781 r. Staszic powrócił do kraju. W wieku 26 lat udał się do Zamościa, gdzie został nauczycielem dzieci Andrzeja Zamoyskiego. Wkrótce stał się także doradcą w sprawach rodzinnych. W tym okresie zaczęło wzrastać zainteresowanie Staszica sprawami publicznymi. W Akademii Zamojskiej otrzymał doktorat obojga praw, wkrótce objął tam katedrę języka francuskiego. Po raz pierwszy w roli pisarza politycznego Staszic wystąpił pisząc książkę „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”, która ukazała się w 1787 r. W książce krytykował niektóre zasady funkcjonowania Rzeczypospolitej, działalność części magnaterii. Zwracał uwagę na szkodliwość liberum veto, pragnął poszerzenia uprawnień politycznych dla chłopów i poprawienia sytuacji chłopów. Staszic wiele podróżował zarówno sam, jak i z rodziną Zamoyskich. W 1790 r. ukazało się kolejne dzieło Staszica- „Przestrogi dla Polski”, w której opowiadał się za silną władzą królewską, rozbudową armii, nadal akcentował złą sytuację chłopów. Staszic był jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie. W roku 1807 opublikował broszurę „O statystyce Polski” , w której pokazał podstawy odzyskania i utrzymania niepodległości. W 1824 r. został wybrany ministrem stanu. Nadzorował produkcję kopalń i hut, regulację rzek, budowy dróg, zorganizował Korpus Górniczy. Dzięki dziełu „O ziemiorodztwie Karpat i innych gór i równin Polski” nazwany został „ojcem polskiej geologii”. W książce opisał geologiczną budowę ziem polskich i złoża surowców kopalnych. W 1816 r. Stanisław Staszic został odznaczony Orderem Orła Białego. Zmarł 20 I 1826 r. w Warszawie.